Nέες ειδικότητες Ηλεκτρολόγων

Το ΠΔ108/2013 «Καθορισμός ειδικοτήτων και βαθμίδων επαγγελματικών προσόντων για την επαγγελματική δραστηριότητα της εκτέλεσης, συντήρησης, επισκευής και λειτουργίας ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων και προϋποθέσεις για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής από φυσικά πρόσωπα» (ΦΕΚ 141Α/12-6-2013) Το νομοθέτημα αυτό κατάργησε τα περισσότερα προγενέστερα νομοθετήματα σχετικά με το επάγγελμα του ηλεκτρολόγου και εισήγαγε νέες διατάξεις.

Οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις χωρίζονται σε 3 ειδικότητες και 6 ομάδες.

Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις Α’ ειδικότητας:
1. Φωτοβολταϊκά συστήματα ισχύος μέχρι 10 kW
2. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 1ης ομάδας οι οποίες είναι οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

2.1.Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μικρότερη των 1.000V και
2.2. Ισχύς για συσκευές και φωτισμό και συσκευές (συνολικά) μικρότερη των 130 kW ή
2.3. Ισχύς για μηχανήματα μικρότερη των 150 kW ή
2.4. Ισχύς για παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερη των 150 kW
3. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 2ης ομάδας οι οποίες είναι οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
3.1. Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μεγαλύτερη των 1.000V και
3.2. Ισχύς για συσκευές και φωτισμό και συσκευές (συνολικά) μικρότερη των 130 kW ή
3.3. Ισχύς για μηχανήματα μικρότερη των 150 kW ή
3.4. Ισχύς για παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερη των 250 kW
Ή:
3.5. Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μικρότερη των 1.000V και
3.6. Ισχύς για παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας 150 - 250 kW
4. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 3ης ομάδας οι οποίες είναι οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
4.1. Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μεγαλύτερη των 1.000V και
4.2. Ισχύς για συσκευές και φωτισμό και συσκευές (συνολικά) 130 - 200 kW ή
4.3. Ισχύς για μηχανήματα 150 – 200 kW ή
4.4. Ισχύς για παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερη 250 – 600 kW
Ή:
4.5. Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μικρότερη των 1.000V και
4.6. Ισχύς για συσκευές και φωτισμό και συσκευές (συνολικά) 130 - 200 kW ή
4.7. Ισχύς για μηχανήματα 150 – 200 kW ή
4.8. Ισχύς για παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας > 600 kW
5. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 4ης ομάδας οι οποίες είναι οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις με τα παρακάτω χαρακτηριστικά:
5.1. Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μεγαλύτερη των 1.000V και
5.2. Ισχύς για συσκευές και φωτισμό και συσκευές (συνολικά) >200 kW ή
5.3. Ισχύς για μηχανήματα > 200 kW ή
5.4. Ισχύς για παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας μικρότερη > 600 kW
Ή:
5.5. Τάση μεταξύ αγωγού φάσης – γης μικρότερη των 1.000V και
5.6. Ισχύς για συσκευές και φωτισμό και συσκευές (συνολικά) > 200 kW ή
5.7. Ισχύς για μηχανήματα > 200 kW
Και:
5.8. Εγκαταστάσεις αλεξικέραυνων και αντικεραυνικής προστασίας

Στις εγκαταστάσεις που αφορούν την παραγωγή, μεταφορά, μετασχηματισμό και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος μεγαλύτερης από 250 kW πρέπει να ορίζεται ο
ασκών τη συντήρησή τους.

Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις Γ’ ειδικότητας:

Αφορούν τους φωτοβόλους σωλήνες και επιγραφές

Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις Δ’ ειδικότητας:
1. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 1ης ομάδας: Ανελκυστήρες.
2. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις 2ης ομάδας: Ανυψωτικά μηχανήματα.

Ορίζονται οι εξής βαθμίδες επαγγελματικών προσόντων ανά ειδικότητα:
1. Α’ ειδικότητα:
1.1. 1η βαθμίδα: Τεχνίτης ηλεκτρολόγος
1.2. 2η βαθμίδα: Αρχιτεχνίτης ηλεκτρολόγος
1.3. 3η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος 1ης ομάδας
1.4. 4η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος 2ης ομάδας
1.5. 5η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος 3ης ομάδας
1.6. 6η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος 4ης ομάδας
Εντός της Α’ ειδικότητας συστήνεται και η δραστηριότητα του εγκαταστάτη φωτοβολταϊκών συστημάτων μικρής κλίμακας, η οποία δεν κατατάσσεται σε κάποια
βαθμίδα
2. Γ’ ειδικότητα:
2.1. 1η βαθμίδα: Τεχνίτης ηλεκτρολόγος
2.2. 2η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος
3. Δ’ ειδικότητα:
3.1. 1η βαθμίδα: Τεχνίτης ηλεκτρολόγος
3.2. 2η βαθμίδα: Αρχιτεχνίτης ηλεκτρολόγος
3.3. 3η βαθμίδα: Συντηρητής ηλεκτρολόγος
3.4. 4η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος 1ης ομάδας
3.5. 5η βαθμίδα: Εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος 2ης ομάδας
Για την άσκηση των παραπάνω δραστηριοτήτων οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να έχουν βεβαίωση αναγγελίας ή άδεια.

Για την Α’ ειδικότητα ισχύουν τα εξής:
Τα όρια ισχύος της 3ης ομάδας Α’ ειδικότητας αυξάνονται κατά 50% όταν αφορούν στην επισκευή και στη συντήρηση της εγκατάστασης.
Οι κάτοχοι
1. Πτυχίου κατώτερης σχολής (Επαγγελματικής Σχολής – ΕΠΑΣ)
2. Πτυχίου μέσης σχολής (Επαγγελματικού Λυκείου - ΕΠΑΛ)
3. Πτυχίου μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ) αναγγέλλουν την έναρξη δραστηριότητας και αποκτούν το δικαίωμα άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του τεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’.
Οι κάτοχοι
1. Βεβαίωσης αναγγελίας τεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’
2. Πτυχίου ΕΠΑΣ και 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Πτυχίου ΕΠΑΛ και 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
4. Πτυχίου ΙΕΚ και προϋπηρεσίας 1 χρόνου ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης αποκτούν την άδεια του αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’.
Οι κάτοχοι
1. Άδειας αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’
2. 12μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη φωτοβολταϊκών μικρής κλίμακας.

Οι κάτοχοι πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης σε φωτοβολταϊκά το οποίο παρέχει κατάλληλες δεξιότητες που αντιστοιχούν σε 3ετή εκπαίδευση στον τομέα αυτόν αναγγέλλουν την έναρξη δραστηριότητας και αποκτούν το δικαίωμα άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του εγκαταστάτη φωτοβολταϊκών μικρής κλίμακας
Οι κάτοχοι
1. Άδειας αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’
2. 36μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης ομάδας Α’ ειδικότητας.
Οι κάτοχοι
1. Άδειας εγκαταστάτη φωτοβολταϊκών μικρής κλίμακας
2. 24μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης ομάδας Α’ ειδικότητας.
Οι κάτοχοι
1. Άδειας εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης ομάδας Α’ ειδικότητας
2. 24μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 2ης ομάδας Α’ ειδικότητας.

Για την Γ’ ειδικότητα ισχύουν τα εξής:
Οι κάτοχοι
1. Πτυχίου ΕΠΑΣ
2. Πτυχίου ΕΠΑΛ
3. Πτυχίου ΙΕΚ
αναγγέλλουν την έναρξη δραστηριότητας και αποκτούν το δικαίωμα άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του τεχνίτη ηλεκτρολόγου Γ’.
Οι κάτοχοι
1. Βεβαίωσης αναγγελίας τεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’
2. Πτυχίου ΕΠΑΣ και 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Πτυχίου ΕΠΑΛ και 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
4. Πτυχίου ΙΕΚ και προϋπηρεσίας 1 χρόνου ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
5. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου Γ’.

Για την Δ’ ειδικότητα ισχύουν τα εξής:
Οι κάτοχοι
1. Πτυχίου ΕΠΑΣ
2. Πτυχίου ΕΠΑΛ
3. Πτυχίου ΙΕΚ
αναγγέλλουν την έναρξη δραστηριότητας και αποκτούν το δικαίωμα άσκησης των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του τεχνίτη ηλεκτρολόγου Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Βεβαίωσης αναγγελίας τεχνίτη ηλεκτρολόγου Α’
2. Πτυχίου ΕΠΑΣ και 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Πτυχίου ΕΠΑΛ και 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
4. Πτυχίου ΙΕΚ και προϋπηρεσίας 1 χρόνου ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης αποκτούν την άδεια του αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Γ’.

Οι κάτοχοι πτυχίου ΙΕΚ τεχνικού ανελκυστήρων και προϋπηρεσίας 1 χρόνου ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
αποκτούν την άδεια του αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Βεβαίωσης αναγγελίας αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Δ’
2. 2ετούς προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του συντηρητή ηλεκτρολόγου Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Βεβαίωσης αναγγελίας αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Δ’
2. 36μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Άδειας συντηρητή Δ’
2. 12μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Βεβαίωσης αναγγελίας αρχιτεχνίτη ηλεκτρολόγου Δ’
2. 36μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 2ης Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Άδειας συντηρητή Δ’
2. 12μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 2ης Δ’.
Οι κάτοχοι
1. Άδειας εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 1ης Δ’
2. 12μηνης προϋπηρεσίας ή πιστοποιητικού παρακολούθησης ειδικών προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης
3. Βεβαίωσης επιτυχίας σε εξετάσεις αποκτούν την άδεια του εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου 2ης Δ’.

Περισσότερα...

Μετασχηματιστης

Ο μετασχηματιστής είναι συσκευή η οποία μεταφέρει ηλεκτρική ενέργεια μεταξύ δύο κυκλωμάτων, διαμέσου  ηλεκτρικών αγωγών επαγωγικά συζευγμένων.

Ένας απλός μετασχηματιστής αποτελείται από δύο πηνία, όπου το ένα ονομάζεται πρωτεύον πηνίο και το άλλο δευτερεύον πηνίο. Στο πρωτεύον πηνίο οδηγείται η τάση που θέλουμε να μετασχηματίσουμε και στο δευτερεύον πηνίο λαμβάνουμε την επιθυμητή τάση. Ο σιδηροπυρήνας αποτελεί βασικό στοιχείο του μετασχηματιστή, καθώς αυξάνει την αυτεπαγωγή των πηνίων και κατά συνέπεια τον πολλαπλασιασμό της μαγνητικής ροής του πηνίου.

Ο μετασχηματιστής βασίζεται σε δύο αρχές:

1. ένα ηλεκτρικό ρεύμα μπορεί να παράγει ένα μαγνητικό πεδίο (ηλεκτρομαγνητισμός) και

2. ένα μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο σε ένα τυλιγμένο σύρμα (τύλιγμα), επάγει διαφορά δυναμικού στα άκρα του τυλίγματος (ηλεκτρομαγνητική επαγωγή). Μεταβάλλοντας το ρεύμα στο πρωτεύον τύλιγμα, αλλάζει η ένταση του μαγνητικού του πεδίου. Εφόσον το μεταβαλλόμενο μαγνητικό πεδίο εκτείνεται και στο δευτερεύον τύλιγμα, επάγεται διαφορά δυναμικού στα άκρα του δευτερεύοντος.

Η τάση και το ρεύμα στο δευτερεύον τύλιγμα του μετασχηματιστή εξαρτάται από το πάχος του σύρματος των πηνίων, τον αριθμό στροφών των πηνίων και το μέγεθος του σιδηροπυρήνα.

Αν το δευτερεύον είναι συνδεδεμένο σε φορτίο που επιτρέπει την ροή ρεύματος, τότε έχουμε μετάδοση ισχύος από το πρωτεύον κύκλωμα στο δευτερεύον κύκλωμα. Ιδανικά ο μετασχηματιστής έχει τέλεια αποδοτικότητα, δηλαδή όλη η εισερχόμενη ενέργεια μεταφέρεται από το πρωτεύον, μέσω του μαγνητικού πεδίου, στο δευτερεύον.

Η εξίσωση του ιδανικού μετασχηματιστή είναι:

 όπου N ο αριθμός σπειρών.

Με κατάλληλη επιλογή του αριθμού των περιελίξεων, ένας μετασχηματιστής επιτρέπει την ανύψωση μιας εναλλασσόμενης τάσης (αν N₂ > N₁) ή τον υποβιβασμό της (αν N₂ < N₁). Όταν ένα από τα δύο κυκλώματα του μετασχηματιστή δεν διαρρέεται από ρεύμα, λέγεται ότι ο μετασχηματιστής λειτουργεί "εν κενώ".

Ο βαθμός απόδοσης του μετασχηματιστή εκφράζει τις απώλειες ενέργειας ενός μετασχηματιστή τροφοδοσίας και δίνεται από την σχέση:

η=P1/P2, όπου P1 είναι η ισχύς εισόδου του μετασχηματιστή και P2 η ισχύς εξόδου του. Σε έναν ιδανικό μετασχηματιστή θα έχουμε η=1 που σημαίνει ότι η ισχύς εξόδου είναι ίση με την ισχύ εξόδου. Κάτι τέτοιο πρακτικά δεν συμβαίνει λόγω των απωλειών του μετασχηματιστή.

Οι απώλειες του μετασχηματιστή είναι  δυο ειδών:

α) απώλειες σιδήρου. Οφείλονται στη μαγνητική υστέρηση του σιδηροπυρήνα (ανάλογα με τη συχνότητα) και στα δινορεύματα που δημιουργούνται εξ’ επαγωγής γιατί ο πυρήνας αποτελείται από σίδηρο (αγώγιμο υλικό).
β) απώλειες χαλκού. Οφείλονται στο φαινόμενο Joule γιατί τα τυλίγματα από χαλκό παρουσιάζουν ωμική αντίσταση.

Ο θόρυβος των μετασχηματιστών οφείλεται στο φαινόμενο της μαγνητοσυστολής, δηλαδή στην μεταβολή των διαστάσεων των ελασμάτων του πυρήνα υπό την επίδραση του μαγνητικού πεδίου. Η βελτίωση της ποιότητας των ελασμάτων και η προσεκτική κατασκευή του πυρήνα μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα θορύβου.

Τάση βραχυκύκλωσης

Τάση βραχυκύκλωσης Μ/Σ ονομάζουμε την τάση που πρέπει να εφαρμοσθεί στο πρωτεύον του, ώστε, με βραχυκυκλωμένο το δευτερεύον τύλιγμα, να έχουμε τα κανονικά ρεύματα φόρτισης, τόσο στο πρωτεύον όσο και στο δευτερεύον τύλιγμα του Μ/Σ. Η τάση βραχυκύκλωσης (Uβρ ή U1Κ) εκφράζεται σαν ποσοστό επί τοις εκατό της ονομαστικής τάσης του πρωτεύοντος του Μ/Σ, δηλ. είναι:

Περισσότερα...

Αυτοματος κλιμακοστασιου

Oι σύγχρονοι αυτόματοι κλιμακοστασίου συνδυάζουν όλα τα προτερήματα που απορρέουν από τη χρήση της τεχνολογίας. Μερικοί χρησιμοποιούν triac αντί για relay. Έτσι  μπορεί να ανάβει και να σβήνει σταδιακά τους λαμπτήρες πυρακτώσεως με αποτέλεσμα την παράταση του χρόνου ζωής τους. Σε αυτού του τύπου τους αυτόματους, εκτός από την κύρια λειτουργία θα συναντήσουμε κι άλλες όπως:
Όταν οι λαμπτήρες είναι σβησμένοι και πιέσουμε κάποιο διακόπτη ενεργοποίησής τους παρατεταμένα για 4 δευτερόλεπτα, τότε ο αυτόματος μπαίνει σε κατάσταση συνεχούς λειτουργίας των λαμπτήρων για 1 ώρα και ενώ οι λαμπτήρες είναι αναμμένοι και πιέσουμε κάποιο διακόπτη ενεργοποίησης τους παρατεταμένα για 4 δευτερόλεπτα, τότε αυτοί σβήνουν.

Περισσότερα...

Προστασια αγωγων απο υπερφορτισεις και υπερεντασεις ρευματος

Υπερφόρτιση ενός κυκλώματος είναι η αύξηση του ρεύματος κανονικής λειτουργίας του μέχρι και 40 % για κάποιο χρονικό διάστημα, χωρίς να εμφανίζεται σφάλμα μόνωσης στους αγωγούς τροφοδοσίας. Βραχυκύκλωμα είναι η αύξηση του ρεύματος  σε πολύ υψηλή τιμή, εξαιτίας του μηδενισμού της σύνθετης αντίστασης του κυκλώματος. Η δυσμενέστερη περίπτωση  είναι όταν ενεργός αγωγός  έρχεται σε άμεση επαφή με άλλο ενεργό αγωγό ή με τον ουδέτερο αγωγό ή με τον αγωγό προστασίας του κυκλώματος. Το βραχυκύκλωμα αυτό προκαλεί τη μεγαλύτερη ένταση ρεύματος στο κύκλωμα, άρα και τη μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση των μονώσεων των αγωγών.

Τα ηλεκτρικά κυκλώματα πρέπει να προστατεύονται με διατάξεις αυτόματης διακοπής της τροφοδότησης σε περίπτωση υπερφορτίσεων ή βραχυκυκλωμάτων.

Οι διατάξεις προστασίας που χρησιμοποιούνται στα κυκλώματα Χαμηλής Τάσης είναι:

• Οι ασφάλειες τήξης
• Οι αυτόματοι διακόπτες

Ασφάλειες τήξης

Στις ασφάλειες τήξης η διακοπή του κυκλώματος προκαλείται από την τήξη ενός χάλκινου  σύρματος ή ταινίας, που βρίσκεται μέσα σε σκόνη χαλαζία, που ονομάζεται «τηκτό» ή «νήμα». Αυτό έχει υπολογιστεί ώστε να αντέχει το ονομαστικό ρεύμα για το οποίο έχει κατασκευαστεί. Αν περάσει ρεύμα μεγαλύτερο τότε ύστερα από κάποιο χρονικό διάστημα, που προσδιορίζεται από τις καμπύλες χρόνου ενεργοποίησης-ρεύματος βραχυκύκλωσης ή υπερφόρτισης, λιώνει το νήμα και διακόπτεται το κύκλωμα τροφοδοσίας.

Κατασκευαστικά οι ασφάλειες τήξης αποτελούνται από τέσσερα μέρη:

• Πώμα: Βιδώνεται στην ασφαλειοθήκη και έτσι συγκρατεί το φυσίγγι στη θέση του.

• Φυσίγγι: Περιέχει το νήμα και ένα χρωματισμένο δείκτη με χρώμα ανάλογο του ονομαστικού ρεύματος  της ασφάλειας. Ο δείκτης μένει στη θέση του όσο το νήμα δεν έχει καεί. Το φυσίγγι κατασκευάζεται από πορσελάνη και στο εσωτερικό φέρει άμμο χαλαζία

• Μήτρα: Τοποθετείται ανάμεσα στο φυσίγγι και την βάση. Έχει συγκεκριμένη εσωτερική διάμετρο, αντίστοιχη για κάθε φυσίγγιο. Σκοπός της είναι να εμποδίζεται η τοποθέτηση φυσιγγίου μεγαλύτερου ονομαστικού ρεύματος σε βάση που προορίζεται για μικρότερο ρεύμα.

• Ασφαλειοθήκη ή βάση: Στερεώνεται πάνω στον πίνακα και στο εσωτερικό της εφαρμόζεται το υσίγγιο. Ο αγωγός παροχής συνδέεται στη μήτρα.

Τα χαρακτηριστικά μεγέθη των ασφαλειών τήξης είναι:

(α) το ονομαστικό ρεύμα διακοπής. Είναι η μέγιστη τιμή του ρεύματος για να μη καταπονηθεί η μόνωση του αγωγού. Τυποποιημένες  εντάσεις 1, 2, 3, 4, 6, 10, 16, 20, 25, 35, 40, 50, 63, 80, 100, 125Α

(β)  η ονομαστική τάση λειτουργίας (π.χ 500 V)

(γ) οι χαρακτηριστικές καμπύλες  χρόνου- ρεύματος από τις οποίες προκύπτουν οι χρόνοι στους οποίους επέρχεται η τήξη του σύρματος για διάφορες τιμές υπερέντασης Οι χαρακτηριστικές καμπύλες χρόνου-ρεύματος των μέσων διακοπής και

δ) η ικανότητα διακοπής, δηλαδή το μέγιστο ρεύμα σε kA που μπορούν να διακόψουν χωρίς βλάβη.

Η ασφάλεια μπαίνει πάντα στον αγωγό της φάσης, στην αρχή του κυκλώματος που προστατεύει. Δεν επιτρέπεται να τοποθετηθεί στον αγωγό προστασίας (γείωσης) ή στον ουδέτερο.

Οι τύποι των ασφαλειών τήξης είναι:

• Ασφάλειες Diazed ή τύπου D. Μεγάλες βιδωτές ασφάλειες με μέγιστο ρεύμα διακοπής 50 kA.

• Ασφάλειες Neozed ή τύπου DO. Μικρές βιδωτές ασφάλειες με μέγιστο ρεύμα διακοπής 25 kA.  οι ασφάλειες NEOZED είναι καταλληλότερες, αφού οι διαστάσεις των βάσεων τους ταιριάζουν με το μέγεθος (κατά DIN) των μικροαυτομάτων (πλάτος  18 mm ) που τοποθετούνται στις ράγες πινάκων.

• Μαχαιρωτές ασφάλειες NH (Niederspannung-Hochleistungssicherungen) ή HRC (High Rupture Capacity). Πρόκειται για ασφάλειες ισχύος Χαμηλής Τάσης με ικανότητα μέγιστου ρεύματος διακοπής 100 kA. 

• Μικροασφάλειες συσκευών τύπου G. Πρόκειται για μικρές κυλινδρικές ασφάλειες προστασίας συσκευών. 

Στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις κτιρίων, όταν τα αναμενόμενα ρεύματα σφάλματος δεν ξεπερνούν τα 50 kA χρησιμοποιούνται ασφάλειες τύπου D και D0. Όταν το ρεύμα  σφάλματος  είναι μεγαλύτερο των 50 kA χρησιμοποιούνται μαχαιρωτές ασφάλειες τύπου ΝΗ.

Οι ασφάλειες τήξης χαρακτηρίζονται με δύο γράμματα.

το πρώτο γράμμα δηλώνει την περιοχή ρευμάτων προστασίας των γραμμών της εγκατάστασης.

το δεύτερο γράμμα υποδηλώνει το είδος της εγκατάστασης

1ο	g	πλήρης προστασία σε όλη την περιοχή ρευμάτων
	a	μερική προστασία, διακόπτουν ρεύματα με τιμές μόνο πάνω ένα καθορισμένο πολλαπλάσιο της ονομαστικής έντασης. Παρέχουν προστασία μόνο έναντι βραχυκυκλωμάτων.
2o	L	γραμμές, καλώδια
	G	γενική χρήση
	M	κινητήρες
	R	ημιαγωγοί
	B	εγκαταστάσεις ορυχείων
	Tr	μετασχηματιστές

Παραδείγματα :

• aG: πλήρης προστασία στη γενική χρήση
• gL: πλήρης προστασία για γραμμές. εξασφαλίζουν προστασία των γραμμών τόσο σε υπερφόρτιση όσο και σε βραχυκυκλώματα
• aΜ: μερική προστασία για υψηλά ρεύματα για κινητήρες. Λειτουργούν σε υψηλά ρεύματα βραχυκύκλωσης αλλά δεν διακόπτουν τον κινητήρα κατά την εκκίνησή του, όπου για σύντομο χρονικό διάστημα, απορροφά μεγαλύτερη ένταση ρεύματος από την ονομαστική του.

Μέγεθος φυσιγγίων ασφαλείας DIAZED	Μέγεθος βάσεων ασφαλείας NEOZED	Ονομαστικό ρεύμα σε Α	Αναγνωριστικό χρώμα
D II (E27)	D01 (E14)	2	Ροζ
>>	>>	4	Καφέ
>>	>>	6	Πράσινο
>>	>>	10	Κόκκινο
>>	>>	16	Γκρι
>>	D02 (E18)	20	Μπλε
>>	>>	25	Κίτρινο
D III (E33)	>>	35	Μαύρο
>>	>>	50	Άσπρο
>>	>>	63	Χρυσό
D IV	D03	80	Ασημί
>>	>>	100	Κόκκινο

Τοποθετούνται:

• Στην αρχή κάθε ηλεκτρικής γραμμής μετά από τους διακόπτες
• Στη διακλάδωση αγωγών με μικρότερη διατομή
• Σε κεντρικές διακλαδώσεις

Δεν τοποθετούνται:

• Σε αγωγούς γείωσης
• Στον ουδέτερο αγωγό
• Σε διακλαδώσεις εναέριων αγωγών και υπόγειων καλωδίων

Αυτόματοι διακόπτες

Οι αυτόματοι διακόπτες είναι διακόπτες ισχύος που ανοίγουν αυτόματα το κύκλωμα που προστατεύουν, όταν το ρεύμα υπερβεί μια ορισμένη τιμή, εντός καθορισμένου χρόνου.

Κυριότερα είδη αυτόματων διακοπτών είναι:

• μικροαυτόματοι γραμμών (Miniature Circuit Breakers)
• αυτόματοι προστασίας συσκευών
• διακόπτες ισχύος
• αυτόματοι διακόπτες κινητήρων

Η προστασία  αγωγών και καλωδίων στις ΕΗΕ επιτυγχάνεται συνήθως με μικροαυτόματους διακόπτες.

Οι μικροαυτόματοι ονομάζονται και αυτόματες ασφάλειες. Εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην δεκαετία του 1960, η πρώτη τους εφαρμογή ήταν η αντικατάσταση των ασφαλειών τήξης στους οικιακούς πίνακες.

Οι αυτόματοι διακόπτες αποτελούνται:

• από τις επαφές με το θάλαμο σβέσης του ηλεκτρικού τόξου, που δημιουργείται κατά το άνοιγμα των επαφών
• το θερμικό στοιχείο προστατεύει μια γραμμή ή συσκευή από παρατεταμένη υπερφόρτιση, η οποία μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη αύξηση της θερμοκρασίας.
• το ηλεκτρομαγνητικό στοιχείο ή στοιχείο ακαριαίας λειτουργίας, προστατεύει τη γραμμή ή συσκευή από υπερβολική μηχανική και θερμική καταπόνηση, που προκαλείται από ισχυρά ρεύματα βραχυκύκλωσης.

Οι μικροαυτόματοι διατίθενται σε διαφορετικές χαρακτηριστικές χρόνου διακοπής-ρεύματος.

Χαρακτηριστική	B	C	D
εφαρμογές	γραμμές φωτισμού και ωμικά φορτία	ωμικά και ελαφρώς επαγωγικά φορτία	γραμμές διανομής βιομηχανικών εγκ. με πολύ υψηλά κρουστικά ρεύματα (επαγωγικά-χωρητικά)
Θερμικό στοιχείο (αντίδραση)	Αργή 1,13 -1,14 Ιον	Αργή 1,13 -1,14 Ιον	Αργή 1,13 -1,14 Ιον
Μαγνητικό στοιχείο (αντίδραση)	Γρήγορη 3,00 -5,00 Ιον	Μέση 5,00-10,00 Ιον	Πολύ αργή 10-20 Ιον

Χαρακτηριστική	K	Z
εφαρμογές	κινητήρες, λαμπτήρες & ηλεκτρονικό μπάλαστ, κλιματιστικά	Ημιαγωγοί, ιδιαίτερα ευαίσθητες ηλεκτρονικές συσκευές
Θερμικό στοιχείο (αντίδραση)	Γρήγορη 1,05 -1,2 Ιον	Γρήγορη 1,05 -1,2 Ιον
Μαγνητικό στοιχείο (αντίδραση)	Αργή 10-14 Ιον	Πολύ Γρήγορη 2,00 -3,00 Ιον

Στον οριζόντιο άξονα προσδιορίζουμε το πολλαπλάσιο της ονομαστικής έντασης του μικροαυτόματου. Στο σημείο αυτό χαράζουμε κάθετη στον οριζόντιο άξονα. Από το σημείο τομής της με τη χαρακτηριστική χαράσσουμε παράλληλη στον οριζόντιο, η οποία προσδιορίζει το χρόνο διακοπής στον κατακόρυφο άξονα 

 

 

Επιλογική συνεργασία

Επιλογική συνεργασία δύο ή περισσότερων διαδοχικών διακοπτικών μέσων επιτυγχάνεται όταν σε περίπτωση σφάλματος επεμβαίνει και αποζεύει το πλησιέστερο προς το σφάλμα διακοπτικό μέσο. Εάν αυτό αποτύχει, τότε πρέπει να αναλάβει τη διακοπή του κυκλώματος το επόμενο μέσο προστασίας κοκ.

Περισσότερα...

Επιλογη διατομης αγωγων μονοφασικων γραμμων

ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΝ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Μέγιστο επιτρεπόμενο ρεύμα είναι το μεγαλύτερο ρεύμα που μπορεί να διαρρέει συνεχώς και υπό δεδομένες συνθήκες έναν αγωγό χωρίς η θερμοκρασία του να υπερβεί μια προδιαγεγραμμένη τιμή.

Η μέγιστη επιτρεπόμενη ένταση εξαρτάται από τρείς παράγοντες:

• Από τη διατομή του αγωγού
• Από το είδος της μόνωσής του
• Από τις συνθήκες τοποθέτησης και λειτουργίας του.

Σύμφωνα με το πρότυπο του ΕΛΟΤ HD384 οι τιμές των μέγιστων επιτρεπόμενων ρευμάτων σε ηλεκτρικές γραμμές που αποτελούνται από αγωγούς με μόνωση από Χλωριούχο πολυβινύλιο (PVC), Πολυαιθυλένιο διασταυρωμένου δεσμού (XLPE) και Ελαστικό αιθυλενιοττροπυλένιο (EPR), δίνονται από τους πίνακες 52-Κ1 και 52-Κ2. Οι τιμές που δίνονται στους παραπάνω πίνακες διορθώνονται βάσει των συντελεστών διόρθωσης των πινάκων 52-Δ1 και 52-Ε1  ανάλογα τον τρόπο όδευσης των καλωδίων και τις συνθήκες του περιβάλλοντος.

Για οποιεσδήποτε συνθήκες περιβάλλοντος οι τιμές των πινάκων 52-Κ1, 52-Κ2 θα πρέπει να πολλαπλασιαστούν με τους συντελεστές διόρθωσης του πίνακα 52-Δ1.

Τα καλώδια θεωρούμε ότι είναι τοποθετημένα μόνα τους στον αέρα ή στο έδαφος με επαρκείς συνθήκες αερισμού. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση τοποθέτησης των καλωδίων σε ομάδες ή με τέτοιο τόπο που να επηρεάζονται μεταξύ τους οι τιμές των πινάκων 52-Κ1, 52-Κ2 θα πρέπει να πολλαπλασιαστούν με τους συντελεστές διόρθωσης του πίνακα 52-Ε1.

Για να εξασφαλίσουμε ότι η θερμοκρασία των αγωγών δεν θα φθάνει σε επικίνδυνες τιμές, η ένταση του ρεύματος που διαρρέει τους αγωγούς  πρέπει να είναι πάντοτε μικρότερη από το Μέγιστο επιτρεπόμενο ρεύμα.

Η διαδικασία επιλογής της διατομής ενός μη υπόγειου αγωγού ή καλωδίου, αποτελείται από τα παρακάτω βήματα:

Βήμα 1: Υπολογισμός του ρεύματος  φορτίου Ιφ=P/Uσυνφ

Βήμα 2: Προσδιορισμός του τρόπου της εγκατάστασης του αγωγού ή καλωδίου (π.χ. εντός εντοιχισμένου ηλεκτρολογικού σωλήνα, ή  σε σχάρα διέλευσης καλωδίων ή απευθείας επίτοιχα κ.λ.π.)

Βήμα 3: Προσδιορισμός του συντελεστή διόρθωσης Δ1, ανάλογα με την θερμοκρασία του περιβάλλοντος εγκατάστασης και του υλικού μόνωσης του αγωγού.

Βήμα 4: Προσδιορισμός συντελεστή διόρθωσης Ε1, για ομαδοποιημένα, συνωστισμένα καλώδια με τυχαίο τρόπο, εντός του ίδιου ηλεκτρολογικού σωλήνα ή καναλιού διανομής, ή απευθείας πάνω στο δομικό υλικό ή πάνω στον ίδιο φορέα ή  σε  στρώση όταν πρόκειται για μη διάτρητο κανάλι διανομής.

Βήμα 5: Υπολογισμός ενός ρεύματος Iμ= Iφ /(Ε1 x Δ1)

Βήμα 6: Από τους πίνακες Κ1 ή Κ2 και ανάλογα με τον τύπο της εγκατάστασης του αγωγού ή του καλωδίου, το μονωτικό και το αγώγιμο υλικό του και το πλήθος των ενεργών αγωγών,
προσδιορίζεται η διατομή με ικανότητα μεταφοράς ρεύματος Ιτ>Iμ.

ΜΕ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΤΗΝ ΠΤΩΣΗ ΤΑΣΗΣ

Η πτώση τάσης παρουσιάζεται στις τροφοδοτικές γραμμές των συσκευών κατανάλωσης γιατί έχουν μεγάλο μήκος. Η πτώση τάσης σύμφωνα με τους παλαιούς ΚΕΗΕ ήταν 1% σε δίκτυο φωτισμού και 3% σε δίκτυο κίνησης. Με την ισχύ του ΕΛΟΤ HD 384, που αποτελεί το ισχύοντα ΚΕΗΕ, η επιτρεπόμενη πτώση τάση είναι 4% για όλες τις περιπτώσεις.

H σχέση η οποία μας δίνει την πτώση τάσης σε μονοφασική γραμμή είναι: ΔU=2ρ L I συνφ/s

Όπου:

Δυ= πτώση τάσης σε Volt.

ρ= ειδική αντίσταση του αγωγού σε Ω mm/m. Για τον χαλκό ρ= 0,018Ωmm/m.

L= το μήκος του αγωγού σε m.

Ι= η ένταση του ρεύματος που διαρρέει τον αγωγό σε Αμπερ.

συνφ= ο συντελεστής ισχύος του φορτίου (για φωτισμό συνφ=1).

s= η διατομή του αγωγού σε mm.

Ελέγχουμε τη διατομή που υπολογίσαμε αν μας καλύπτει ως προς την πτώση τάσης. Αν η πτώση τάσης που υπολογίσαμε είναι μικρότερη από 9,2 volt οριστικοποιούμε τη διατομή. Αν η πτώση τάσης είναι μεγαλύτερη από 9,2 volt επιλέγουμε την αμέσως μεγαλύτερη.

Περισσότερα...

ΠΙΝΑΚΑΣ 52-Ε1 (ΕΛΟΤ HD-384)

Συντελεστές διόρθωσης για την ομαδοποίηση περισσότερων από ένα κυκλωμάτων ή περισσότερων από ένα πολυπολικών καλωδίων σε επαφή ή σε μικρή απόσταση μεταξύ τους. Εφαρμόζονται για τη διόρθωση των τιμών του μεγίστου επιτρεπόμενου ρεύματος που στους Πίνακες 52-Κ1 και 52-Κ2.

1. Αυτοί οι συντελεστές εφαρμόζονται σε ομοιόμορφες ομάδες ισοφορτισμένων καλωδίων
2. Όταν η οριζόντια απόσταση γειτονικών καλωδίων υπερβαίνει το διπλάσιο της διαμέτρου τους δεν απαιτείται καμία διόρθωση.
3. Οι ίδιοι συντελεστές χρησιμοποιούνται για: ομάδες δύο ή τριών μονοπολικών καλωδίων και πολυπολικά καλώδια.
4. Αν ένα σύστημα περιλαμβάνει διπολικά και τριπολικά καλώδια, το συνολικό πλήθος των καλωδίων λαμβάνεται ως πλήθος κυκλωμάτων και ο αντίστοιχος συντελεστής πολλαπλασιάζεται επί τις τιμές του μέγιστου επιτρεπόμενου ρεύματος που δίνονται από τους Πίνακες για διπολικά και για τριπολικά καλώδια αντιστοίχως.
5. Αν μια ομάδα αποτελείται από ν μονοπολικά καλώδια μπορεί να θεωρηθεί είτε ως ν/2 κυκλώματα δύο φορτιζόμενων αγωγών είτε ως ν/3 κυκλώματα τριών φορτιζόμενων αγωγών.

Περισσότερα...

ΠΙΝΑΚΑΣ 52-Δ1 (ΕΛΟΤ HD-384)

Συντελεστές διόρθωσης για θερμοκρασία περιβάλλοντος διαφορετική των 30°C Εφαρμόζονται για τη διόρθωση των τιμών του μεγίστου επιτρεπόμενου ρεύματος που δίνονται στους Πίνακες 52-Κ1, και 52-Κ2.

Δίνει τους συντελεστές διόρθωσης με τους οποίους πρέπειν να πολλαπλασιάζονται οι τιμές των πινάκων 52-Κ1 και 52-Κ2 ανάλογα με τη θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Περισσότερα...